Salutiranje označava pozdravljanje u svečanim prilikama, ceremonijalno pozdravljanje, poštovanje, ljubaznost ili blagoslov. Izvorno znači poželjeti zdravlje i sigurnost. S ovim su povezane riječi salat i salavat. Salavat (množina od salat) ima značenje blagoslova, pozdrava a salat označava molitvu.
Iz kur’anskog korijena ṣ-l-v (ص ل و) izvode se različiti oblici riječi koje se devedeset i devet puta navode u Ku’ranu, uglavnom u značenju molitve ili blagoslova, odnosno u značenju salata (namaza) i salavata (blagoslovnog pozdrava).
S obzirom na to da je riječ salavat izvedena od riječi salat, teško je razgraničiti ova dva značenja (blagoslova i molitve) i ona su sadržana jedno u drugome. No, možemo reći da se u značenju salavata (blagoslova) izdvaja sedam kur’anskih navoda, a najpoznatiji je onaj koji se obavezno navodi svakog petka tokom džume:
إِنَّ اللَّهَ وَمَلَائِكَتَهُ يُصَلُّونَ عَلَى النَّبِيِّ ۚ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا صَلُّوا عَلَيْهِ وَسَلِّمُوا تَسْلِيمًا
Zaista Allah i meleci Njegovi donose salavat na Vjerovjesnika. O vi koji vjerujete, donosite salavat na njega i selame mu predajite. (Kur'an, 33: 56)
U jednoj od poznatih naših savremenih ilahija govori se da hori vasiona (istoimeni naslov; ilahija poznata po izvođenju zagrebačkog hora Arabeske), gdje stoji: Kapije su gore otvorene, umiljate kajde gore bruje. – Nemoj nikad reći da je tiho, nego reci: Ja ništa ne čujem! – Ovdje se aludira na to da cijela vasiona odzvanja od zikra i salavata, s obzirom na to da Allah, meleki i ljudi donose salavate na Muhammeda, s. a. v. s. Ovo je pojačano saznanjem u vezi s poznatim hadisom o tome da ko donese jedan salavat na Muhammeda, s. a. v. s., Allah, dž. š., na njega donese deset salavata, a dodatno potvrđeno i kur'anskim ajetom o tome da nas ljude Allah, dž. š., blagosilja, a i meleci njegovi:
هُوَ الَّذِي يُصَلِّي عَلَيْكُمْ وَمَلَائِكَتُهُ لِيُخْرِجَكُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ ۚ وَكَانَ بِالْمُؤْمِنِينَ رَحِيمًا
On vas blagosilja, a i meleci Njegovi, da bi vas iz tmina na svjetlo izveo – On je prema vjernicima samilostan. (Kur'an, 33: 43)
Zanimljiv je i primjer ajeta u kojem se po međunarodno potvrđenom prijevodu (Sahih international) navodi i primjer kada Poslanik, s. a. v. s., blagosilja druge ljude (odnosno, moli se za njih), kada se Poslaniku, s. a. v. s., kaže Uzmi od dobara (imetaka) njihovih zekat (sadaku), pa se dodaje i prizovi (Allahove blagoslove) na njih ili blagosiljaj ih /blagoslovi ih (صَلِّ عَلَيۡهِمۡۖ), jer će taj blagoslov (tvoja molitva / tvoj salat) biti za njih smirenje (smiraj). (up. Kur'an, 9: 103). Slično, jedan kur’anski ajet spominje da ima beduina koji vjeruju u Allaha i Dan posljednji, i koji smatraju da je ono što daju (troše) put da se Allahu približe – i da zasluže salavate Poslanikove (وَصَلَوَاتِ الرَّسُولِ), odnosno molitve i blagoslove, pa će im Allah dati milost, jer prašta i samilostan je. (up. Kur'an, 9: 99).
Također, imamo i izdvojen primjer salavata koje Gospodar upućuje ljudima, u konkretnom slučaju za one koji kad ih kakva nevolja zadesi pa kažu Mi smo Allahovi i mi ćemo se Njemu vratiti! (Kur'an, 2: 156), gdje se još navodi:
أُولَٰئِكَ عَلَيْهِمْ صَلَوَاتٌ مِنْ رَبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ ۖ وَأُولَٰئِكَ هُمُ الْمُهْتَدُونَ
Sa takvima (nad takvima) su salavati (blagoslovi) Gospodara njihova i milost – oni su ti koji su upućeni (vođeni). (Kur'an, 2: 157)
Bosanski jezik osim riječi salat i salavat ima još i riječ musala u značenju mjesta ili prostora za molitvu, te riječ musalija za onoga ko obavlja namaz (salat).
Kako rekosmo, riječi salavat i salat povezane su sa salutiranjem. Salutirati (salutiranje) znači službeno ili ceremonijalno pozdraviti, naprimjer na vojnički način.
Prigodno počasno podizdanje zastave ili počasna paljba u značenju počasnog pozdrava, naziva se salut, a salva (počasna salva, počasna paljba, topovska salva) označava počasnu paljbu (imamo i druga značenja, kod salva smijeha kao navala ili prasak smijeha, ili salva uvreda i slično).
Salutacija je dio uvoda neke isprave ili dokumenta, kao diplomatska službena formula pozdrava. Latinski salutationem–salutatio znači pozdravljanje, pozdrav, salutiranje i odnosi se na ljubazan ceremonijalni pozdrav kao pozdrav poštovanja, znak poštovanja, a može označavati i ceremonijalnu posjetu. Salute označava pozdrav, dobro zdravlje, što je povezano sa salvus u značenju siguran. Imamo i riječ solo, soliranje gdje od praindoevropskog korijena (što važi i za prethodno) *sol – imamo značenje cijeli, dobro očuvan (ništa mu ne fali), a odnosi se na ceremonijalni kompliment odnosno pozdrav prema nekome superiornom. Nekada se riječ salvator (od salvus – zdrav, spašen) koristi za onog koji može spasiti nekoga.
Zanimljivo je da engleske riječi safe i save imaju veze sa riječima salat i salavat. Tako engleski pridjev safe u značenju: siguran, nepovrijeđen, neozlijeđen, zdrav, potpun, vodi porijeklo od latinskog salvus. Engleska imenica safe, u značenju: spremanje, spašavanje, čuvanje, vodi porijeklo od francuskog sauf ili latinskog salvus. Engleski salute u značenju pozdrav vodi porijeklo od latinskog salutare u značenju pozdraviti, a povezano je sa salus, salvus. Ima značenje bilo koje vrste ljubaznosti i poštovanja. Englesko salutation zato ima značenje pozdrava, blagoslova.
وَاسْتَعِينُوا بِالصَّبْرِ وَالصَّلَاةِ ۚ وَإِنَّهَا لَكَبِيرَةٌ إِلَّا عَلَى الْخَاشِعِينَ
Pomozite sebi (tražite pomoć) kroz strpljivost i salat (molitvu/namaz). I to je zaista teško (veliko, krupno, ogromno) – osim skromnima (pokornima Allahu). (Kur’an, 2: 45)
