Uvriježilo se reći da se cvijet ljiljana kao kraljevski simbol i kasnije dio heraldike kraljevskih porodica u Evropi javlja vrlo rano, u Franačkoj i Francuskoj ljiljan se nalazi na vrhu žezla i na pečatu Karla Velikog (747- 814. godina) dok se početkom 11. vijeka nalazi kao ukrasni porub na krune kralja Roberta. Štit sa ljiljanom prvi put se javlja na kraljevskom pečatu Luja 8. oko 1223. godine. No, još ranije od toga vjerovalo se da je Isusova majka Marija s neba poslala ljiljan kao njen osobit znak, što se kao legenda vezuje uz franačkog kralja Klodviga (466-511. godina) pa se na postojeću dodala legenda da je njemu ljiljan poslao sam Bog.
Na štitovima francuskih vitezova od 1376. godine nalaze se tri ljiljana koja prezentiraju Sveto trojstvo. U svakom slučaju ljiljan se kreće širom Evrope, od Francuske, Engleske i Italije do Bosne, a o njegovoj popularnosti govori da je 5500 porodica u Francuskoj imalo ljiljan kao dio svojega grba. Tako piše prof. dr. Dubravko Lovrenović u svojem naučnom istraživanju o heraldici bosanskog srednjovjekovlja dok je prof. dr. Enver Imamović iznio mišljenje da „oni koji malo bolje poznaju historiju srednjovjekvne Bosne znaju da pojava ljiljana na grbu i zastavi srednjovjekovne Bosne ima mnogo dužu tradiciju od zemalja koje se smatraju kolijevkama ljiljana“.
Naime, Imamović napominje da je teško reći ko je od koga prezueo taj omiljeni heraldički znak i njegova šira upotreba može se pratiti od 11. vijeka te se veže se za križarske ratove kad je uspostavljena intenzivna trgovačka veza između Evrope i zemalja Bliskog istoka. Križari koji su se vraćali iz Svete zemlje donosili su robu i predmete koji su bili ukrašeni znakom ljiljana, pa se može reći da je taj znak Evropa bolje upoznala posredstvom Bliskog istoka. To je, međutim, tačno samo djelimično, smatra Imamović, jer znak ljiljana je prisutan u Evropi već hiljadama godina.
Već se u 2. mileniju stare ere susreće u umjetnosti Krete u Grčkoj. Na zidnim slikama Knososke palače prikazane su scene kako mladići i djevojke beru ljiljane, njime su ukrašene zemljane posude itd. Ljiljan je bio omiljeni cvijet i u egipatskoj umjetnosti, ali i umjetnosti mnogih drugih naroda, pa se može reći da je to univerzalni znak raznih zajednica, naroda i zemalja na širim geografskim prostorima kroz razdoblje od nekoliko hiljada godina, tvrdi Imamović, dodajući da Bosna spada u red onih zemalja u kojima je lik ljiljana prisutan hiljadama godina. U Ilidži kod Sarajeva, u ruševinama jedne rimske zgrade, iskopan je ulomak zemljane posude iz rimskog doba, od prije 2000 godina, na kojoj je utisnut lik ljiljana. To je do sada najstariji nalaz ljiljana u ovom dijelu Evrope.
S obzirom da je u hiljadugodišnjoj historiji Bosne ljiljan bio omiljen cvijet i kao takav je, kroz čitavo razdoblje srednjeg vijeka bio osnovni sadržaj njenog grba i zastave, on pripada njenoj kulturnohistorijskoj tradiciji, nastavlja Imamović. Čak što više, spomenička građa upućuje da je ljiljan u srednjovjekovnoj Bosni bio omiljen i prisutan više nego i kod jednog drugog naroda u Evropi.
Kao arhitektonsko-dekorativni elemenat u bazilikalnim gradnjama susreće se na tlu Bosne i u kasnoantičko doba (V-VI vijek). U srednjem vijeku njegov motiv je toliko upotrebljavan da je u pravom smislu postao zaštitnim znakom naroda Bosne. Srednjovjekovni Bošnjani su su ga osobito rado stavljali na svoje grobne spomenike (stećke), izrađivali nakit s njegovim likom (naušnice, dijademe, pojaseve i sl.), njime ukrašavali knjige, utkavali ga u platno kao dezen, uzimali ga kao dekorativni elemenat u arhitekturi i sl. Odnosno, Imamović ističe da je ljiljan bio toliko omiljen u srednjovjekovnoj Bosni da su onovremeni Bošnjani sebe poistovjećivali s tim cvijetom, a bilo bi pogrešno misliti da se ljubav Bošnjaka prema ovom cvijetu veže samo za srednji vijek. Isti je slučaj bio u doba osmanske vladavine. Za njega je u to vrijeme bio uobičajen naziv zambak. Uzgajan je u dvorištima, o njemu se pjevalo, njegovim likom su ukrašavani rukopisi, stavljao se na nišane (nadgrobne spomenike), primjenjivao se u ukrasnoj arhitekturi, posebno u džamijama.
Iako su sjećanja i ljubav Bošnjaka prema ljiljanu vremenom bili potisnuti zbog historijskih okolnosti, nisu nikada sasvim izišla iz njihove podsvijesti. To su pokazali ratni dogadaji koji su uslijedili 1992. godine kad je taj cvijet takoreći preko noći prihvaćen, i to sa takvim žarom i odanošću da je za mnoge to bio fenomen, smatra Imamović, a kao zanimljivost naglašava da se u to vrijeme znak ljiljana počeo ponovo masovno stavljati na nadgrobne spomenike, onako kako je to bilo u srednjem vijeku. O njemu su se ponovo počele pjevati pjesme, a borci koji su branili Bosnu nazivani su Zlatnim ljiljanima.
