Prenosimo Tanaskovićev tekst kao uvod u polemiku u kojoj će Tanaskovićevo pisanje biti uzduž i poprečno secirano. Doduše, pitanje je ima li za to uopće i potrebe jer već sada je poznato čega je puna njegova iznutrica – orijentalnih kovanica od kojih je poltronstvo vazalskih srpčića iskovano u lažno junaštvo, sposobno jedino da izvrši genocide nad civilima. Darko Tanasković piše:
Izgleda da se u nekim bošnjačkim sredinama učinak tzv. visokog predstavnika, Nemca Kristijana Šmita, u osujećivanju srpskih nepočinstava ne smatra dovoljnim, pa je pod zastavu sa ljiljanima (a zapravo polumesecem) pozvan još jedan Šmit, ovog puta iz sveta nauke.
Reč je o poznatom istoričaru, Švajcarcu Oliveru Jenzu Šmitu (1973), profesoru istorije Jugositočne Evrope na Univerzitetu u Minhenu.
Šmit je izuzetno plodan autor. Objavio je nekoliko desetina knjiga, a posebno se intenzivno bavi prošlošću Rumuna i Albanaca, kao i sudbinom Osmanskog carstva na Balkanu. Pažnju ambicioznog sarajevskog časopisa „Stav“ (19.08.2024) privukla je njegova studija o tome da su srpski vladari i velmože tokom nastupanja Osmanskog carstva ka zapadu bili najpouzdaniji sultanovi vazalski saveznici, a nikako borci protiv azijatske najezde i branitelji hrišćanske Evrope, kako se u srpskoj mitologizovanoj istoriografiji prikazuje.
Pod naslovom „Sa Turcima su se borili, protiv svoje volje, ali drugačije nije moglo“, Šmit je objavio opsežan rad u čuvenom nemačkom „Časopisu za Balkanologiju“. Ova studija je još početkom 2023. godine privukla pažnju albanskih medija (Koha, novinar Enver Robeli), a sada joj je „Stav“ posvetio značajan prostor. U preglednom tekstu „Dekonstrukcija mitova srpske istorije: Srbi nisu branili hrišćansku Evropu, pomagali su Osmanlijama u osvajanju Balkana“, selektivno se prepričava Šmitova studija, s osnovnom namerom da se pokaže kako je predstava Srba kao boraca protiv Osmanlija lažna i da su oni bili njihovi glavni pomagači u slamanju otpora hrišćanskih vladara.
Čemu danas takvo „raskrinkavanje“ navodnih mitologema srpskog (pseudo)istorijskog narativa treba da posluži i kakvu korist može da donese onim susedima koji se u tu rabotu nesamostalno upuštaju, uz primenu normalne i neopterećene logike zaključivanja nije lako dokučiti. No, ako se sagleda u koordinatama opšteg, stalnog i opsesivnog antisrpskog delovanja, gotovo da bismo morali biti iznenađeni da i trudoljubivi profesor i pasionirani „demistifikator“ Šmit nije prizvan u pomoć.
Šta nam on to novo otkriva?
Gotovo ništa. Sve što navodi, pretežno na osnovu istraživanja u italijanskim arhivima, poznato je iz postojećeg istoriografskog literature, s tim što Šmit podatke o odnosima srpskih vladara i vlasteli sa Osmanlijama, uz tek poneko novo saznanje, sistematizuje i objedinjeno predočava.
„Prema rečima autora, ova studija ne pretenduje na iscrpnu obradu svih arhivskih dokumenata, već samo predstavlja novo tumačenje priče van konteksta ratova i sukoba između različitih strana, odnosno prikazuje okolnosti kako je srpska politička elita sarađivala i pomagala širenje Osmanskog Carstva u njegovom ekspansionističkom pohodu. Dakle, ne radi se ni o kakvoj antitezi za srpsku istoriju, već kao takav ovaj rad uspešno dekonstruiše mitove koji postoje o neprekidnim ratovima između naroda Balkana i Osmanskog Carstva“.
Kako ovo razumeti?
Sam Šmit naglašava da on smisao svoje studije ne vidi kao suprotstavljanje srpskoj istoriografskoj slici osmanskog doba, već pokušaj da na primeru odnosa između srpskih vazala i dominantnih Osmanlija protumači jedan segment vojne i političke dinamike uspostavljene na Balkanu njihovim snažnim prodorom i opštim poremećajem regionalne ravnoteže, koji je uzrokovao.
U „Stavu“ neko očigledno nije dobro razumeo suštinu, ili je podlegao ideološkom nalogu da svaku priliku, čak i onu koja to nije, valja iskoristiti da se napiše ili prenese nešto nepovoljno po Srbe, čak i kad nepovoljno, zapravo, nije.
„Šmit zaključuje da nijedna druga politička elita na Balkanu nije bila tako tijesno isprepletana s osmanskom elitom, bile su povezane dinastičkim brakovima, međusobnim intervencijama i sudjelovanjem u ‘unutrašnjoj politici’ svojih kolega. U srpsko-osmanskim odnosima Osmanlije su uglavnom ostale jača strana, što je odredilo i politički okvir. Ali, i sultanov dvor je bio itekako svestan potencijala i opasnosti od srpske elite na Balkanu, pa je kontinuirano radio na obeshrabrivanju i komplikovanju njihovih veza sa Zapadom, posebno s Ugarskom, takođe kao važnim suparnikom osmanske ekspanzije prema Balkanu i šire ka Evropi. Pritom su čak i srpske elite bile svesne da lojalnost Osmanlijama nije dugoročna garancija za njihov politički opstanak“.
Sagledano i vrednovano u datim istorijskim okolnostima, iznuđeno sadejstvo „srpskih elita“ sa Osmanlijama bilo je jedini način za preživljavanje i održavanje određenog opsega vlasti, što je u ozbiljnoj istoriografiji, srpskoj, ali i svakoj drugoj, truizam, opšte mesto koji ne podleže nikakvom novom dokazivanju ili reininterpretaciji. Preduslov za ovakvo ponašanje i ulazak u razne kombinacije i aranžmane, uključujući bračne, odnosno porodične, sa Osmanlijama bilo je postojanje tih „srpskih elita“. Ah, te „srpske elite“! U svim vremenima teško podnošljive.
Da li su u okruženju još neke tada bile relevantne za osvajača? Možda bošnjačke?
O, pardon, pogreših, one će tek nastati islamizacijom slovenskog življa tokom razdoblja osmanske vlasti, da bi kasnije „saradjivale“ sa Osmanlijama u slamanju pobuna svoje hrišćanske, srpske braće po krvi i u odbrani Carstva koje se rušilo i kopnelo na Balkanu.
Zamerati to danas njihovim potomcima kao bratoubilačku izdaju, što su poneki u iskušenju da čine, neopravdano je i krajnje neistorijski. Ali, „prozivati“ u naše vreme Despota Stefana Lazarevića zbog toga što je sa svojim trupama ratovao za sultana ili, pak, Olivera Lazarevića i Maru Branković, stoga što su se za sultane udale, a nisu dostojanstveno „branili hrišćansku Evropu“, izgleda da se mudrom uredništvu „Stava“ čini posve smisleno i održivo. Alal vam stav!
Kad je o Srbima reč, sve je dopušteno, pa čak i rečenica: „Ovim naučnim diskursom Šmit uspeva srušiti srpski mit o Kosovu, prema kojem su Srbi u bitci na Kosovu Polju 1389. branili hrišćanstvo od invazije osmanske države“.
Da nije, kojim slučajem, austrijski profesor dokazao da su se knez Lazar i njegovi junaci i na Kosovu borili u sastavu Muratove vojske?
Važno je samo pozvati se na inostrani autoritet i upotrebiti „učeni“ termin dekonstrukcija (Žak Derida se sigurno u grobu prevrće), pa udariti po „srpskoj istorijskoj laži“, odnosno njihovom navodnom nacionalnom mitotvorstvu kojim oni pribavljaju alibi za trajni velikosrpski hegemonizam, pa čak i genocidno zatiranje nesrba, a ponajviše Bošnjaka.
Obračunavanje sa srpskim istorijskim mitovima vrši se, nimalo slučajno, istovremeno sa izgradnjom i opletenjem vlastitog nacionalnog mita oko srpskog ratnog zločina u Srebrenici (1995), čemu i „Stav“ daje svoj medijski doprinos. Tako je, na primer, u ekskluzivnom razgovoru sa bivšim komandantom NATO snaga, Holanđaninom Antonijem Bejenkom, u broju od 21. avgusta 2024. godine, objavljena vesti o njegovom izveštaju u kojem se nudi nova verzija navodnih detalja tog zločina, takođe potkrepljena nizom novih naučnih studija i izveštaja. Bejenkovu tezu je izneo i šef Misije EU u Bosni i Hercegovini, Kristijan Šmit, što daje dodatnu težinu „novim“ saznanjima.
Ovo je strategija koja se koristi i u cilju zadržavanja pažnje međunarodnih i domaćih posmatrača na „sveže“ priče iz prošlosti, kako bi se opravdali nadležni pritisci na srpski narod i državu, ali i na sve one koji bi se usudili preispitivati ili izazivati patološku kolektivnu krivicu, kao i promišljanja i ocenjivanja stvarne istine o srpskim ratnim zločinima, uz pomoć ovih „naučnih radova“.
Istoriografija koja se ne temelji na objektivnim istinama i utvrđenim činjenicama, već na ideološkim zahtevima i pristrasnim tumačenjima, služi samo kao sredstvo za ostvarivanje političkih ciljeva, i to često na štetu istorijskog razumevanja i pomirenja među narodima.
