Srbija nije ratovala, ali ima veterane i boračke spomenice

Prema Uredbi koju je Vlada Srbije usvojila 31. marta ove godine, borci ili ratni vojni invalidi iz ratova od 1990. do 1999. godine, koji su odlukom nadležnog organa u Republici Srbiji proglašeni borcima ili ratnim vojnim invalidima, i posthumno pali borci imaju pravo na "Spomen obilježje veterana".

Uredbom  su definirani uvjeti za dobijanje "Spomenice borca" i navodi da se ona može dodijeliti pripadniku oružanih snaga Republike Srbije koji je obavljao vojne ili druge dužnosti u ratu ili oružanim dejstvima preduzetim za vrijeme mira radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti, teritorijalnog integriteta i ustavnog uređenja Republike Srbije. Također, spomen-obilježje može biti dodijeljeno pripadnicima oružanih snaga SFRJ koji su vršili vojne i druge dužnosti u cilju odbrane suvereniteta, nezavisnosti i teritorijalnog integriteta SFRJ u periodu od 17. augusta 1990. godine do 27. aprila 1992. godine, a za pripadnike oružanih snaga snaga SFRJ stacionirane na teritoriji Bosne i Hercegovine do 19. maja 1992. godine.

Kandidati mogu biti i pripadnici oružanih snaga SRJ, Državne zajednice Srbija i Crna Gora, odnosno Republike Srbije koji su obavljali vojne dužnosti ili druge dužnosti u oružanoj akciji preduzetoj u mirnodopsko vrijeme radi odbrane suvereniteta, nezavisnosti i teritorijalnog integriteta Savezne Republike Jugoslavije, Državne zajednice Srbija i Crna Gora, odnosno Republike Srbije, u periodu poslije 27. aprila 1992. godine, piše Faktor.

Kako to da Srbija koja, kako tvrde svi njeni bivši i sadašnji zvaničnici, nije ratovala 90-ih ima ratne veterane? I to njih više od 100.000. I zašto kada je BiH u pitanju 19. maj 1992. i kakva je poveznica ovog datuma i drugostepene presude prvom haškom osuđeniku Dušku Tadiću, ali i Radoslavu Brđaninu?

Još se u Srbiji čuju laži da su ratovi na prostoru SFRJ bili građanski, kako bi se izbjegla odgovornost Srbije u agresiji na Hrvatsku i BiH i stvorili novi mitovi. Upravo prvo haško suđenje Dušku Tadiću potvrdilo je međunarodni karakter sukoba između država bivše Jugoslavije u kojoj je bila umiješana Srbija. Tadić je uhapšen 1994. godine u Minhenu, a Haški tribunal ga je pravosnažno 1997. osudio na 20 godina zatvora. Dilema koja je postojala u ovom predmetu jeste uloga JNA u ratu u BiH, te da li se JNA zaista 19. maja 1992. povukla iz BiH.

Žalbeno vijeće, a što je i navedeno u drugostepenoj presudi, prihvatilo je izdvojeno mišljenje sudije Gabrielle Kirk McDonald koja je navela da su vojnici srpske nacionalnosti iz Srbije ostali na području BiH u aktivnoj službi sve do početka juna 1992, a da je među njima bilo mnogo oficira i podoficira koji nisu bili bosanskog porijekla, a SRJ nastavila je isplaćivati sve plaće i penzije pripadnicima VRS-a.

Kao jedan od konkretnih primjera, sudija McDonald navodi djelovanje generalpukovnika Momira Talića, ratnog komandanta Prvog krajiškog korpusa VRS-a, koji je i nakon navodnog povlačenja JNA 19. maja 1992. godine i dalje dobijao plaću iz Beograda, kao i ratni zločinac Ratko Mladić. Žalbeno vijeće je prihvatilo mišljenje sudije McDonald da je Vojska Jugoslavije i nakon 19. maja 1992. godine, nastavila da kontroliše VRS, imajući tako punu kontrolu nad vojnim i političkim ciljevima i vojnim operacijama, kao i da su oficiri VRS-a plaće neprekidno dobijali od Vlade SRJ.

U slučaju "Tadić", prvom slučaju utvrđivanja agresije SRJ / Srbije, Prvostepeno vijeće je zaključilo da je agresija na RBiH bila do 19. maja 1992, a onda je Žalbeno vijeće promijenilo nalaze i prvostepenu presudu i zaključilo da je agresija bila do potpisivanja Dejtonskog mirovnog sporazuma.

- Razmatrajući Dejtonski mirovni sporazum, žalbeno vijeće zaključuje da je, s obzirom na to da je pregovarala u ime Republike Srpske (RS), SRJ djelovala kao međunarodni subjekat koji vrši vlast nad RS-om. Pregovaranje u ime RS-a ukazuje na tvrdnju da je SRJ vršila vojnu i političku kontrolu nad njom u cijelom ratnom periodu od 1992. do 1995. godine. Ovakva kontrola nad RS-om još je jedan potvrdni pokazatelj klasifikacije međunarodnog sukoba u kojem je umiješana SRJ u ratu protiv bosanskohercegovačke centralne vlasti.

Međutim, kako u Srbiji sve počiva na lažima i mitovima, tako se i ovom uredbom o boračkim spomenicama u obzir uzima samo prvostepena haška presuda, a ne i pravosnažna, te se sada i zvaničnim vladinim dokumentom pokušava dokazati da se JNA 19. maja 1992. godine povukla iz BiH, a ne da je sve do Dejtonskog sporazuma u punom kapacitetu kontrolisala i usmjeravala politički i vojni vrh RS-a, te do 2001. godine davala plaće za više od 1.400 pripadnika VRS-a, od kojih je njih više od 100 i danas aktivno u Oružanim snagama Bosne i Hercegovine.

U augustu 2005. godine bivše Ministarstvo vanjskih poslova Srbije i Crne Gore dostavilo je na zahtjev Haškog tužilaštva sedam dokumenata. Radi se o ukazima predsjednika Savezne Republike Jugoslavije od 16. juna 1994. i 16. juna 2001. godine koji nedvojbeno dokazuju direktnu uključenost Srbije u agresiju i genocid počinjen u Srebrenici, odnosno da je tadašnji režim ratovao na teritoriji nezavisne i međunarodno priznate države Republike Bosne i Hercegovine.

Ukazom predsjednika SRJ Zorana Lilića od 16. juna 1994. godine, ratni zločinac Ratko Mladić vanredno je unaprijeđen u čin general pukovnika. Mladić je u to vrijeme bio komandant Glavnog štaba 30. kadrovskog centra Vojske Jugoslavije.

Iz Mladićeve vojne knjižice koja je također dostavljena tadašnjoj tužiteljici Carli del Ponte vidi se da je on i tokom rata u Hrvatskoj, a potom i u BiH sve vrijeme bio pod direktnom kontrolom beogradskog režima koji ga je i plaćao, odnosno Vojske Jugoslavije, čiji je general bio.

Srbija nema nikakve veze sa agresijom na Bosnu i Hercegovinu, sa genocidom u Srebrenici, ali je zato prva i jedina država u svijetu koju je Međunarodni sud pravde u Hagu proglasio krivom za Kršenje konvencije o sprečavanju genocida.

Srbija nema nikakve veze sa ratom u BiH, ali su zato 1995. godine otvorili logore Šljivovica i Mitrovo Polje. Nakon pada Srebrenice i genocida koji su počinili pripadnici VRS-a i MUP-a RS-a, od 31. jula do 25. oktobra u Srbiju je sa prostora Žepe prešlo oko 800 Bošnjaka. Njih su dočekali granični bataljoni Vojske Jugoslavije i pripadnici Posebne jedinice policije, koji su ih odveli u ova dva logora. Tu su prebijani, izgladnjivani, maltretirani, a za torture koje su prošli niko nije odgovorao.

Presuda kojom se potvrđuje da su logori za Bošnjake postojali u Srbiji donijeta je 2013. godine kada je Mujo Vatreš, koji je u tim logorima proveo šest mjeseci i izgubio oko 50 kilograma, dobio novčanu nadoknadu u iznosu od oko 5.000 eura.

Apelacioni sud u Beogradu je Enesu Bogiloviću i Mušanu Džebi pravosnažnom presudom 2015. godine dosudio oko 2.750 eura, bez zateznih kamata, zbog toga što su za vrijeme boravka u logoru Šljivovica psihički oboljeli i što im je umanjena opća životna aktivnost. Ostale žalbe koje su podnosili logoraši odbacivane su zbog zastare.