Udžbenik Društva za V razred osnovne škole, koji je prije nekoliko dana učenicima besplatno podijelila Vlada Kantona Sarajevo, Bosnu i Hercegovinu definira kao “državnu zajednicu” koja se “sastoji od dva entiteta”. Upozorio je na to na današnjoj sjednici Skupštine Kantona Sarajevo zastupnik Faruk Kapidžić (SDA).
“Ovo uče našu djecu, ovo je de facto izdala SANU”, ustvrdio je Kapidžić.
Ovaj udžbenik, čiji je izdavač “Bosanska knjiga” iz Sarajeva, za upotrebu je odobrilo Federalno ministarstvo obrazovanja i nauke još 2008. godine. Autorica udžbenika je Enisa Kulašin, urednica je Snježana Musa, a recenzenti Jasmina Mehmedović, Izolda Osmanagić i Marinko Jovanović.
Cijela 10. stranica ove knjige vrvi od netačnih, problematičnih, nepotpunih ili, u najmanju ruku, sumnjivih tvrdnji.
“Svoju ponovnu samostalnost i suverenost Bosna i Hercegovina je stekla slobodnom voljom svojih građana 1992. godine, a taj dan, 1. mart (ožujak), slavimo kao Dan nezavisnosti.
Međunarodno priznanje Bosna i Hercegovina stječe 6. aprila (travnja) 1992. godine poslije čega je, 22. maja (svibnja) 1992. godine, kao svoju 177. punopravnu članicu, priznaje Organizacija ujedinjenih nacija (OUN).
Bosna i Hercegovina je samostalna, nezavisna, suverena državna zajednica njenih konstitutivnih (ravnopravnih) naroda sa demokratskim državnim uređenjem.
Granice naše domovine utvrđene su 29. 11. 1943. godine na Drugom zasjedanju AVNOJ-a, a ponovo su potvrđene 21. decembra (prosinca) 1995. godine Dejtonskim sporazumom.
Sastoji se od dva entiteta i jednog distrikta, a to su Federacija Bosne i Hercegovine i Republika Srpska te Distrikt Brčko.
Federacija Bosne i Hercegovine je podijeljena na 10 kantona (županija) koji su, kao i Republika Srpska, izdijeljeni na općine (opštine)”, piše na 10. stranici spornog udžbenika.
Autorica je na početku, napisavši da je “svoju ponovnu samostalnost i suverenost Bosna i Hercegovina stekla slobodnom voljom svojih građana”, propustila kazati da je to (1) učinjeno referendumom i (2) da je to osim voljom građana učinjeno i voljom njenih naroda, budući da je referendumsko pitanje glasilo: “Jeste li za suverenu i nezavisnu Bosnu i Hercegovinu, državu ravnopravnih građana, naroda Bosne i Hercegovine – Muslimana, Srba, Hrvata i pripadnika drugih naroda koji u njoj žive?” Propustivši spomenuti referendum, autorica je napisala zapravo besmislenu rečenicu. Ispravna rečenica bi glasila: “Svoju ponovnu samostalnost i suverenost Bosna i Hercegovina stekla je slobodnom voljom svojih građana i naroda iskazanu na referendumu održanom 29. februara i 1. marta 1992. godine. Stoga 1. mart (ožujak) slavimo kao Dan nezavisnosti.”
I sljedeći pasus je loše formuliran. Bosna i Hercegovina nije stekla međunarodno priznanje 6. aprila, kako tvrdi autorica udžbenika, već su je od 6. aprila počele priznavati države Evropske unije, tadašnje Evropske zajednice. I prije 6. aprila 1992. godine neke su države (Bugarska, Iran, Libija, Španija, Turska) priznale Bosnu i Hercegovinu, a većina ih je to učinila nakon tog 6. aprila. Istina je to da je Bosnu i Hercegovinu tog 6. aprila 1992. priznala samo Njemačka.
Nepotpun je i netačan pasus u kojem stoji da je Bosna i Hercegovina državna zajednica njenih konstitutivnih naroda. Bosna i Hercegovina nije nikakva “državna zajednica” već suverena država, a ne čine je samo “konstitutivni narodi” već i “ostali građani”.
I pasus “granice naše domovine utvrđene su 29. 11. 1943. godine na Drugom zasjedanju AVNOJ-a, a ponovo su potvrđene 21. decembra (prosinca) 1995. godine Dejtonskim sporazumom” višestruko je sporan i netačan.
Najprije datum! Ništa se u vezi s Dejtonskim mirovnim sporazumom nije dogodilo 21. decembra. Naime, Dejtonski sporazum potpisan je 21. novembra, a Mirovni sporazum u Parizu 14. decembra 1995. godine. Autorica je od jednog događaja uzela dan, a od drugog mjesec, pa je dobila 21. decembar.
Pogrešno je tvrditi i to da su granice Bosne i Hercegovine utvrđene 29. novembra 1943. godine. Granice Bosne i Hercegovine utvrđene su mnogo prije 1943. godine, različitim mirovnim sporazumima; najmanje što je mogla napisati jeste da je AVNOJ potvrdio granice Bosne i Hercegovine, baš kao što su potvrđene i njenim međunarodnim priznanjem i Dejtonskim mirovnim sporazumom i brojnim drugim dokumentima.
U posljednjem pasusu ove stranice autorica nam, kao šlag na tortu, uvodi neustavnu kategoriju županije.
Udžbenici u Federaciji Bosne i Hercegovine očigledno potrebuju hitnu reviziju. Oni su zastarjeli, često su rađeni nabrzinu prolazeći kroz formalne i paušalne recenzije. Problem s udžbenicima, također, leži i u činjenici što je obrazovanje u Federaciji Bosne i Hercegovine “kantonizirano”, što svako kantonalno ministarstvo obrazovanja može voditi vlastitu obrazovnu politiku. U tom usitnjenom sistemu – u kojem ni izdavači, ni autori, ni recenzenti, ni urednici, ni nadležna ministarstva nisu nevini – prave se silne greške i propusti a ispaštaju djeca koja, u konačnici, memoriraju netačne, pogrešne ili u važnim detaljima osakaćene podatke.
