Dana 21. marta 1935. godine perzijski šah Reza Pahlavi izdao je dekret u kojem je zamolio strane poslanike da njegovu zemlju od tada nazivaju Iran umjesto Perzija. Riječ Iran starog je porijekla i sličnog je postanka kao i riječ arijevski.
Pojam Iran koristili su stanovnici te zemlje dugo prije 1935. godine. Stranci su, pak, većinom rabili riječ Perzija, kako su tu zemlju zvali stari Grci (riječ Perzija dolazi od imena za jednu iransku pokrajinu – Fars). Za vrijeme Pahlavijevog sina i nasljednika, Muhameda (posljednjeg šaha) postojali su 1960-tih godina pokušaji da se u upotrebu vrati staro ime Perzija, ali nisu uspjeli. Danas se Iran službeno zove Islamska Republika Iran.
Naučnici svjetskog glasa iz područja medicine su el-Tabari, el-Razi, el-Majusi i Ibn Sina. Za el-Razija se smatra da je najveći kliničar Srednjeg vijeka, a u istorijl medicine je označen i kao izvrstan poznavalac zaraznih bolesti. Napisao je više od 200 knjiga.
Portreti el-Razija i Ibn-Sine i danas ukrašavaju veliku halu Medicinskog fakulteta u Parizu. El-Kindi i el-Farabi su bili filozofski autoriteti. Sa el-Harizmijevim arapskim astronomskim tablicama služili su se astronomi i Azije i Evrope. Za njim ne zaostaju čuveni astronomi el-Fargani (Alfraganus), el-Batani (Albatenius), el-Birjuni i veliki Omer el-Hajam.
El-Harizmi je napisao najstarije djelo o algebri, koje je sve do XVI vijeka važilo kao glavni matematički udžbenik na evropskim univerzitetima. Još većeg je značaja djelo o algebri i geometriji kojeg je napisao el-Hajam.
Veliki geograf je bio el-Hamavi, el-Tabari je bio izvrstan historičar, a najpoznatiji istoriograf toga vremena bio je el-Masjudi. Ovim je samo načeta lista vrhunskih naučnika i stručnjaka.
I na ovom području nalazimo tipično islamske prosvjetne institucije. Mektebi su imali funkciju osnovnih prosvjetnih institucija i građeni su obično uz džamije i medrese. Negdje je u tu svrhu korištena i džamija. Ne treba posebno naglašavati da im je broj bio veliki. Džamije su, gotovo u svim mjestima, služile kao jaki obrazovni centri za odrasle. U njima su predavanja održavana neprekidno i bila su dostupna svakome.
Ipak, ovdje se sve češće u kompleksu džamije grade posebne zgrade u kojima se drže predavanja. To se praktikovalo naročito u sklopu velikih džamija, kao što je Džuna džamija u Isfahanu i sl.
Bolnice u Perziji su i dalje služile i kao škole za izučavanje medicine. Kako je islam posebno njegovao ličnu i opću higijensku kulturu i upućivao vjernike da se svesrdno brinu za svoje i opće zdravlje, to je posebna pažnja pridavana stvaranju stručnog medicinskog kadra.
Tako je u Bagdadu još 979. godine podignuta velika bolnica, u kojoj su radila 24 Ijekara, stručnjaka za razne medicinske discipline, a koji su također predavali na medicinskoj visokoj školi. Neki historičari navode da je u 10. vijeku samo u Bagdadu radilo 860 »ovlaštenih Ijekara sa položenim ispitom«.
Posebno je predano izučavana matematika i astronomija, pa su podignute brojne velike opservatorije u Bagdadu, Damasku, Širazu, Nišapuru, Reju i Samarkandu. U XIII vijeku je mongolski vladar Hulagu, koji je prije toga razorio Bagdad, sagradio veliku opservatoriju kod jezera Urmije u Turkestanu.
Ranije su spomenute neke veće biblioteke, a od značaja su i biblioteke, bolnica, opservatorija i medresa. I mnoge džamije su imale svoje bogate zbirke knjiga. Mnogi privatnici su imati bogate biblioteke, kao što je biblioteka velikog historičara Bagdadija, zatim ona u Mausilu gdje su korisnici imali na raspolaganju besplatno i papir, kao i velika biblioteka u Širazu.
Osnivač velike biblioteke u Basri odredio je i stipendije naučnim radnicima koji se koriste tom bibliotekom. Historičari navode da je postojala velika biblioteka u Reju, takozvana Kuća knjiga “u kojoj se nalazilo toliko rukopisa da se moglo natovariti više od 400 deva”.
Biblioteku su potpuno uništili Mongoli.
Po bogatstvu zbirki i brojnosti knjiga posebno su se isticale biblioteka uz medresu Mustansuriju u Bagdadu a naročito pomenuta biblioteka koju je osnovao Hulagu uz opservatoriju u Maragi. Navodno ova je biblioteka raspolagala sa 400.000 svezaka. Knjige su kasnije raznijeli Mongoli koji su se povlačili ispred Mameluka.
Medrese su, bez sumnje, bile najveće i najznačajnije prosvjetne institucije na ovom području. Iako su i gradnja i njihovo izdržavanje bili skupi, pogotovo kada su bile zadužbine pojedinaca, ipak su bile veoma brojne. Samo u Bagdadu je u XII vijeku bilo 30 medresa, a u Damasku koncem XII stoljeća bilo oko 20 medresa.
Prodor Džingis Kanovih Mongola, koji u XIII vijeku osvajaju Perziju, zaustavlja zahuktali razvoj islamske kulture. Oni razaraju i pale mnoge gradove kao što su Buhara, Samarkand, Balk, Rej, Bagdad i druge i tako uništavaju mnoge tekovine islamske civilizacije. Tako su nepovratno iščezli najvažniji i najznačajniji kulturni objekti.
Ipak, koncem XIII vijeka Mongoli, koji su do tada samo razarali, primaju Islam i, pokoravajući se njegovim zahtjevima, nastavljaju razvoj kulturne i prosvjetne djelatnosti. Iza toga niču nova grandiozna zdanja, kao što su medresa u Kargirdu, zatim medresa Bibi hanun, medresa Ulu bega, medresa ŠirDar, medresa Tila-kari u Samarkandu i druge.
Sve one, pored bogate seldžučke dekoracije, imaju prigrađena minareta, što ukazuje da su služile i kao džamije. (Preporod, 1971.)
