Kada sam prije nešto manje od pet godina, pije izbora juna 2018. godine, pisao o kampanji opozicije u Republici Türkiye koja potpuno obesmišljava politiku, te kako “se odsustvo svake vizije i/ili ideologije, osim oboriti Erdoğana, što nije politički program koji govori bilo šta o danu poslije, nadomješta kreveljenjem i lakrdijom”, iskreno, nisam mislio da može gore. Međutim, sadašnjica me je uvjerila u suprotno.
Ni sada, kao ni tada, količina demagogije, populizma, laži i olako datih nadrealnih obećanja nisu nešto što izdvaja kampanju/kampanje opozicije od ranijih. Političkog teatra, odnosno kreveljenja i lakrdije ima i sada, ali ni to nije presudno da se stanje opozicije okarakteriše onakvim kakvo jeste, a najbliži termin koji to stanje zapravo dijagnozira – disocijativni poremećaj identiteta.
Teško je doći do drugačijeg zaključka kada se pogledaju svi (često kontradiktorni) identiteti kojima zajednički kandidat opozicije i lider najveće opozicione partije Kemal Kılıçdaroğlu pokušava da se zaogrne. Sudeći samo po botovima i trolovima njegove Republikanske narodne partije (CHP), on je istovremeno #revolucionar, #mudžahedin, #atatürkist, naime, to su hashtagovi u tvitovima podrške, a također je ponekad hafiz, Poslanikovog porijekla. Da li je suni ili alevit, nije sa sigurnošću poznato (ni važno), ali je sasvim sigurno da je gazio po serdžadi u cipelama, Kur'anske ajete citirao kao izjave Necmettina Erbakana, a prave kur'anske ajete falsifikovao. Istovremeno je (samoproklamovani) “najveći nacionalista”.
Naravno, ta identitetska čorba hinjena je i predstavlja (nespretni) alat kojim Kemal Kılıçdaroğlu pokušava da zloupotrijebi svaki od tih identiteta, dodvoravajući se različitim segmentima društva. No, to nije (toliko veliki) problem, koliko je problematično da su ostali opozicioni lideri, oni okupljeni oko “stola za šestoro/sedmoro” i šire, kao i dio njegovih pristalica, pristali da se prave blesavi na to šibicarenje. Sve zarad svojih sitnih ličnih interesa.
Sve do sada opisano bi (veliko) možda i moglo da se smjesti u neki prošireni okvir (ne)normalnog političkog procesa. Međutim, najveća razlika između izbora 2018. i ovih zakazanih za 14. maja 2023. jeste da je tadašnje samo flertovanje s političkim krilom terorističke PKK, Demokratskom partijom naroda (HDP), sada preraslo u otvoreno i potpuno koaliranje, te da se raniji nedostatak vizije ubrzano nadomješta PKK-ovom vizijom o budućnosti Türkiye.
Ta “vizija”, čak i Kılıçdaroğlu je svjestan, je previše za njegove pristalice, pa nije voljan da odgovori na (sve češće) izazove HDP-ovog zvaničnika Sırrıja Sakıka da “iznese u javnost o čemu se raspravljalo iza zatvorenih vrata”.
“Neka uđe u zapisnik, njihov (HDP-ov) cilj 'remonta' sistema nije ograničen na naslijeđe 21-godišnje vladavine Partije pravde i razvoja (AK Partije). Umjesto toga, oni se pozivaju na obnovu republike od nule na osnovu 'dva naroda osnivača'”, piše Burhanettin Duran u Sabahu.
Koliko može biti skandalozno to “iza zatvorenih vrata” što Kemal Kılıçdaroğlu neće da podijeli s javnošću, ako veoma slobodno dijeli skandaloznosti svog “ekonomskog” plana o donošenju “čistih” para u Türkiye. Za svaki slučaj sjedite. Čovjek koji pretenduje na funkciju predsjednika Republike Türkiye je mrtav ozbiljan u programu Habertürk TV izjavio: “Donijet ću 300 milijardi dolara, što je novac narkobosova.” Naravno, “žurnalisti” Habertürka nisu bili radoznali da saznaju kako misli to da izvede, ali se Mehmet Barlas u Sabahu sjetio da je svojevremeno Kılıçdaroğlu rekao: “Uzet ću porez od dilera droge i mafije koja trguje organima.”
Onda nije čudo da je najsvježija podrška koju je dobio došla od PKK narkodilera Remzi Kartala posebno označenim krijumčarem droge od Ureda za kontrolu strane imovine Ministarstva finansija SAD 14. oktobra 2009. godine. Zamislite “El Dorado” za PKK – terorističko-kriminalni kult koji se bavi trgovinom narkotika, oružja i ljudi, koja je još 2005. imala 80 posto udjela u evropskom tržištu droge – ako bi im Kemal Kılıçdaroğlu klaun legalizovao “biznis”.
Najtragičnije u svemu ovome jeste da čitalac zapadne štampe i/ili uopšte štampe van Türkiye o svemu ovome ne može imati pojma. Kemal Kılıçdaroğlu je “turski Gandi”, a naprimjer pajac-žurnalista Bloomberga Bobby Ghosh žali što mu nedostaje harizme i predlaže mu literaturu kojom bi to popravio.
U nedjelju je istekao rok za predaju lista kandidata za poslanike. Proces sastavljanja lısta je u opozicionim partijama, prije svega u CHP-u i Dobroj partiji (İP), bio haotičan i skandalozan.
Sastanak vrha CHP-a na kojem su se liste finalizovale je odlagan četiri puta. Noć subote na nedjelju je bila duga za CHP zvaničnike. Bilo je tu demonstrativnog napuštanja, vike, a kažu i tuče između Kılıçdaroğluovih i tjelohranitelja Hakkıja Sühaja Okaya (bivši poslanik i zamjenik Kemala Kılıçdaroğlua).
Lista CHP-a je skandalozni spomenik nemogućem savezu, koji neće zadovoljiti nijednu stranu. Naime, trima “juniorskim partijama” – Saadet (SP), Stranke Budućnosti (GP) Ahmeta Davutoğlua, Partije demokratije i napretka (DEVA) Alija Babacana i Demokratske partije (DP) – KK je obećao po 20 poslanika ili, po drugim izvorima, 54 ukupno. “Zaboravimo” da su se Davutoğlu i Babacan busali u grudi koliko prekjučer da će imati svoje liste. Obećanje ludom radovanje, kažu. Lista kako je složena – jer mjesto kandidata na listi određuje vjerovatnoću njihovog izbora – po nekim procjenama srozava taj broj na 20. No, to ne znači da su CHP-ovci zadovoljni, jer naprimjer, negdje je data prednost “jednoprocentašima”.
Mislim da tvit Şabana Sevinça, žurnaliste i die hard kemaliste, govori mnogo, ako ne i sve o toj listi: “Ne mogu vjerovati. Sadullah Ergin na Çankaya listi. U tvrđavi CHP-a. U Atatürkovoj Çankayi.” Sadullah Ergin je bivši ministar pravde, za vakta lažnih FETÖ procesa Ergenekon i Balyoz (Malj). Çankaya je zaista “tvrđava” CHP-a, dio Ankare u kojoj se nalazi bivša Atatürkova rezidencija.
Kako će i u kom broju će pristalice CHP-a biti u stanju da progutaju sve, to je veliko pitanje, ali druga strana medalje je kako će Davutoğluove i Babacanove pristalice (kojih je ukupno oko 0.6 posto) natjerati sebe da označe CHP na glasačkom listiću.
Akşenerova je dovela partiju do rasula. Pljušte ostavke i odricanja od kandidature, a partija je pala ispod cenzusa od 7 posto. Procjene su da je između 4 i 6 posto. M. Fatih Gediman je u Sabahu sumirao liste CHP-a i İP riječima: “Psovači šehida, prevaranti, ljubitelji PKK-a, Öcalan fanovi, oni koji mehmetçike (nadimak za turske vojnike) nazivaju 'ubicama' i mnogi drugi... Otkriveno je da su Kemal Kılıçdaroğlu i Meral Akşener, kao vođe, lično počinili zlo koje niko nije mogao učiniti.”
Kao oštri kontrast, proces formiranja liste AK Partije je prošao bez skandala, a promjene su do te mjere revolucionarne da su iznenadile mnoge. Naime, interno partijasko pravilo o maksimum tri sukcesivna mandata poštovano je bez izuzetka, iako su izuzeci u nekim slučajevima bili priželjkivani. Ta dosljednost je rezultirala promjenom od 65 posto zastupnika AK partije.
“Lista AK Partije je, jednom riječju, lista promjena i inovacija. Erdoğan je imao za cilj da dovede mladu generaciju u Parlament. Izmiru odgovara Eyüp Kadir İnan, koji je uspio da postane važan most između AK Partije i mladih. Može se reći da je to spisak mladih i žena”, piše Abdulkadir Selvi za Hürriyet. Kandidatura Nise Alptekin, devetnaestogodišnje djevojke iz Izmira potvrđuje Selvijevu ocjenu.
Mnogo vedriji događaj nego što su to dnevnopolitičke opozicione muljavine se desio tokom oblačnog i kišovitog ponedjeljka u brodogradilištu Tuzla, predgrađu Istanbula. Prvi (u svijetu) nosač bespilotnih letjelica i helikoptera, brod TCG Anadolu (L400) je predat turskoj ratnoj mornarici. Produkt domaćeg znanja, tehnologije i proizvodnje TCG Anadolu je već jedan od simbola napretka ostvarenog u posljednjih 20 godina. Takvih simbola je mnogo, a bit će ih još više.
