Prije gotovo mjesec dana ministar policije Ivica Dačić potvrdio je kako Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije ima do tada javnosti nepoznatu opremu, u pitanju su akustični uređaji dugog dometa (LRAD), takozvani zvučni topovi.
Dačić je u pratnji grupe novinara 19. marta 2025. godine prikazao dva modela LRAD uređaja i istakao kako oni nikada nisu bili korišćeni.
Tvrdeći da policija nije upotrijebila oružje koje je izazvalo paniku na protestu organizovanom u Beogradu 15. marta, na poziv studenata koji pet mjeseci blokiraju fakultete u Srbiji.
Njihov ključni zahtjev je objavljivanje dokumentacije o rekonstrukciji Željezničke stanice u Novom Sadu, kada je stradalo 16 ljudi. U međuvremenu listi zahtjeva dodat je i onaj o utvrđivanju odgovornosti za upotrebu nepoznatog oružja.
Demantujući bilo kakvu povezanost sa beogradskim incidentom, Dačić je prilikom pokazivanja LRAD opreme objasnio da su uređaji kupljeni tokom 2021. godine, kao i da se zapravo radi o "malo jačim zvučnicima" koji se mogu kupiti preko američke platforme za kupovinu Ebay.
Radi se o opremi koja ne podliježi posebnim procedurama, objasnio je Dačić, a javno dostupnih dokumenata o nabavci ove opreme nema.
Jedini pisani trag o kupovini LRAD sistema 19. marta pokazala je opoziciona zastupnica Marinika Tepić. Zvaničnici nisu ni potvrdili, ali ni negirali njene navode.
Svojevrsnu ulogu u nabavci sistema LRAD za potrebe srbijanske policije, prema dokumentu koji je 19. marta na konferenciji za medije objavila Tepić, imala je i do tada javnosti nepoznata novosadska firma Romax-trade.
Prema zapisniku za koji poslanica Tepić tvrdi da predstavlja dokumentaciju o nabavci, kupovina LRAD sistema povjerena je tokom marta 2021. godine firmi Romax-trade kao jedinom ponuđaču u neposrednoj pogodbi sa Ministarstvom unutrašnjih poslova.
U papirima je navedena i državna firma za trgovinu naoružanjem Jugoimport SDPR čija uloga nije jasno definisana u objavljenom zapisniku.
Ni jedna od firmi nije odgovorila na upite Radija Slobodna Evropa (RSE).
Praćenjem zvaničnog traga poslovanja Romax-trade, RSE je utvrdio da je riječ o kompaniji registrovanoj u Novom Sadu, na čijem čelu je čelu je počasni konzul Ugande u Srbiji. Ni po čemu se u novosadskoj Dositejevoj ulici, ne bi reklo da je na broju 2, registrovana firma koja posluje sa najosjetljivijim službama u državi.
Riječ je o Romax-tradeu, registrovanom na uglu Dositejeve i Temerinske ulice.
Odmah iznad ulaznih vrata, na kojima je ispisan naziva firme stoji zastava Ugande, zemlje u istočnoj Africi. Na vratima pored istaknuta je tabla "Konzularno odjeljenje Republike Ugande - Počasni konzul".
Upravo na ovoj adresi, Temerinska 31, u diplomatskoj listi Republike Srbije zavedeno je konzularno predstavništvo te afričke zemlje.
Javno dostupni podaci do kojih su došli novinari RSE, potvrđuju da je vlasnik firme Romax-trade doo iz Novog Sada Goran Rodić ujedno i počasni konzul Ugande.
Iz konzulata te države za RSE su naveli da je Goran Rodić izabran za počasnog konzula redovnom procedurom, a da je objekat konzulata iznajmljen.
Za sva pitanja o poslovnim vezama konzula sa Republikom Ugandom uputili su na Gorana Rodića koji se do objave teksta nije javio novinarima RSE. Novinari RSE uputili su i upite firmi Romax-trade iz Novog Sada, međutim, odgovori nisu stigli.
Prema podacima objavljenim na sajtu Ministarstva vanjskih poslova Srbije, Goran Rodić je 24. maja 2024. dobio dozvolu za obavljanje funkcije počasnog konzula Ugande u Srbiji.
Počasni konzuli su obično lokalni građani zemlje domaćina koji su ostvarili karijeru van zvaničnih diplomatskih kanala. Njihova primarna funkcija je da promovišu ekonomske, kulturne i obrazovne veze između dvije zemlje.
Počasni konzuli ne uživaju puni diplomatski imunitet kao profesionalni diplomate, nemaju pravo na diplomatske pasoše. Analiza javno objavljenih fotografija koju su obavili novinari RSE potvrđuje da se radi o istoj osobi.
Tačnije da je počasni konzul Ugande u Srbiji istovremeno i vlasnik kompanije koja se bavi trgovinom oružjem i ima certifikate za pristup tajnim podacima.
Šta je poznato o vezama Rodića i Ugande?
Goran Rodić se od 2024. navodi kao počasni konzul Ugande u Srbiji i na zvaničnoj diplomatskoj listi Ministarstva vanjskih poslova.
Na sajtu ovog ministarstva može se naći i fotografija Gorana Rodića sa sastanka iz jula 2019. kojem su prisustvovali članovi državne delegacije Ugande i tadašnji ministar odbrane Aleksandar Vulin.
U saopćenju sa sastanka se navodi da se "tokom posjete našoj zemlji, ugandska delegacija upoznala sa kapacitetima i proizvodnim programom fabrika Odbrambene industrije Srbije i tom prilikom iskazala interes za nabavku naoružanja i vojne opreme iz našeg asortimana".
Nije poznato u kom svojstvu je tada Goran Rodić prisustvovao ovom sastanku ali se na fotografiji vidi da je sjedio pored ministra za odbranu i veteranske poslove Ugande.
Dokumentacija o izvozu kompanije Romax-trade, koju je RSE dobio od Ministarstva trgovine Srbije, pokazuje da je ova firma u vlasništvu Gorana Rodića, dobila dozvolu za izvoz robe vrijedne skoro 16 miliona eura od 2021. do 2024. Krajnji korisnik te robe je, kako je navedeno, ministarstvo odbrane i veteranskih poslova Ugande.
Jedna od tih dozvola, na primjer, pokazuje da je tokom 2023. Romax-trade kao posrednik izvezao u Ugandu bombe, projektile i slične eksplozivne naprave proizvedenu u fabrici oružja Krušik u vrijednosti od blizu devet miliona eura. Firma Romax-trade iz Novog Sada učestvovala je na nizu poslova sa institucijama u Srbiji.
Dozvole za uvoz različitog oružja i vojne opreme vrijedne više desetina miliona eura čiji su krajnji korisnici institucije u Srbiji dobila je firma Romax-trade iz Novog Sada, pokazuju podaci Ministarstva unutrašnje i vanjske trgovine (MUST) koji su novinarima RSE dostavljeni 7. aprila po Zakonu o slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja.
Dostavljena je tabela koja se odnosi na uvozne i izvozne dozvole koje je ministarstvo davalo Romax-tradeu od početka 2021. do kraja marta 2025.
Kako pokazuju ovi podaci, firma Romax-trade posredovala je pri uvozu oružja malog kalibra za Bezbjednosno-informativnu agenciju (BIA), radara za Vojnotehnički institut, dronova i suzavca za potrebe srbijanske policije.
Osim uvoza, Romax-trade bila je uključena i u izvoz naoružanja i vojne opreme vrijedne ukupno 94 miliona eura od početka 2021. do kraja marta 2025.
Gotovo 70 posto izvoza odnosi se na oružje i municiju koju je proizvela srbijanska namjenska industrija, fabrike poput Slobode iz Čačka, valjevskog Krušika i Milana Blagojevića iz Lučana.
Romax-trade dobio je dozvole za uvoz robe vrijedne više od 34 miliona eura tokom posljednje četiri godine, pokazuju podaci Ministarstva unutrašnje i vanjske trgovine dostavljeni novinarima RSE 7. aprila po slobodnom pristupu informacijama od javnog značaja.
Tako je na primjer, Romax-trade za potrebe Ministarstva unutrašnjih poslova kupio proizvode od Izraelske kompanije Ispra BY E.I. LTD koja je specijalizovana za proizvodnju uređaja namjenjenih "upravljanjem masama".
Kako pokazuje dokumentacija, firma Romax-trade je tokom 2021. i 2022. dobila dozvole za uvoz proizvoda klasifikovanih kao letjelice, hemijski i biološki toksični agensi, od pomenutog izraelskog proizvođača Ispra.
U tri nabavke kao krajnji korisnik navodi se srbijanska policija. Ministar policije u to vrijeme bio je Aleksandar Vulin.
Izraelska firma Ispra poznata je po sistemu Cyclone, odnosno dronovima koji ispuštaju suzavac iz vazduha. Ovaj sistem korišćen je protiv demonstranata u Gazi kao i tokom protesta protiv korupcije u Keniji, kako su ranije izvjestili mediji.
Sisteme dronova sa suzavcem početkom februara prvi je pomenuo ministar policije Ivica Dačić u gostovanju na Insajder TV. Međutim, on je tada objasnio kako je policija "spriječila napad koji je trebalo da bude izveden dronom" tokom marša studenata iz Beograda do Novog Sada ne navodeći kako prije par godina upravo policija nabavljala ovakve sisteme.
-Niko nije uhapšen, riječ je o komunikacijama, gdje se između njih čulo za neku akciju da se baci suzavac iz drona, da ne upotrijebim ružnu riječ za predsjednika, koju oni upotrebljavaju – da se to izvede i da se on (predsjednik) optuži za to - rekao je Dačić ne navodeći čija komunikacija je presretnuta i ko u Srbiji ima sisteme za ispuštanje suzavca iz drona.
Novinari RSE zatražili su pojašnjenje od MUP-a Srbije o tome da li su upravo ovi dronovi sa suzavcem kupljeni od izraelske kompanije Ispa, međutim, odgovori nisu dostavljeni do objavljivanja ovog teksta.
Osim policije, prema podacima Ministarstva trgovine Romex-trade dobio je dozvole da za potrebe Bezbjednosno-informativne agencije Srbije uveze oružje sa manjeg kalibra koje uključuje automatske puške, mitraljeze, pištolje.
Novinari RSE zatražili su pojašnjenje BIA-e o ovoj nabavci, međutim, odgovori nisu dostavljeni do objavljivanja teksta.
Isti tip naoružanja ali i druge proizvode, preko Romaxa je nabavljalo i Ministarstvo odbrane Republike Srbije. Između ostalog, Romex je za potrebe Ministarstva odbrane dobio dozvolu za uvoz opreme za "snimanje, obradu slike i elektronske sisteme" vrijedne više od 360.000 eura od izraelske kompanije Elbit Security Systems LTD.
Ministarstvo odbrane nije objasnilo koje su sisteme naručili preko posrednika Romax-trade od izraelske kompanije Elbit.
Ova firma je specijalizovana za proizvodnju naprednih tehnologija u oblastima komandovanja, komunikacija i obavještajnih sistema kao i cyber sigurnosti.
Prema izvještaju kanadske organizacije Citizen Lab koja se bavi istraživanje cyber sugurnosti, podružnica Elbit Systemsa, Cyberbit Ltd., prodala špijunski softver etiopskoj vladi, koja ga je koristila za nadzor novinara i disidenata u dijaspori.
Municija i naoružanje vrijedni više od 66 miliona eura, koju je proizvela domaća namjenska industrija, fabrike poput Slobode AD iz Čačka, valjeskog Krušika, fabrike Milan Blagojević iz Lučana izvezena je preko firme Romax-trade, pokazuju podaci Ministarstva unutrašnje i vanjske trgovine.
Novinari RSE kontaktirali su tri fabrike namjenske industrije koje su izvozile svoje proizvode preko firme Romax-trade i zatražili objašnjenja o tome zbog čega su se odlučili da upravo ovu firmu angažuju kao posrednika u pojedinim poslovima. Upiti su poslati firmama proizvođača koje su imale najveću vrijednosti izvoza preko firme Romax-trade. Ni jedna od tri kompanije nije odgovorila do objavljivanja ovog teksta.
Oružje i vojna oprema, za koju je firma Romax-trade dobila izvoznu dozvolu, namjenjeno je za trinaest različitih krajnjih korisnika, pokazuju podaci Ministarstva unutrašnje i vanjske trgovine.
Najveća vrijednost odobrenih dozvola za izvoz, preko 38 miliona eura, odnosi se na naoružanje i vojnu opremu za Ministarstvo odbrane i Ministarstvo unutrašnjih poslova Tanzanije.
Ovo naoružanje proizvedeno je u državnim fabrikama oružja Sloboda AD iz Užica, Zastava oružje iz Kragujevca, kao i u fabrici Prvi partizan Trstenik. Romax-trade najčešće je dobijao dozvole za izvoz oružja, municije, kao i bombi i eksplozivnih naprava proizvedenih u Srbiji.
Šta se navodi u registraciji Romax-tradea?
Privredno društvo "ROMAX TRADE" d.o.o. osnovano je 08. marta 1993. godine sa sjedištem u Novom Sadu, kao preduzeće registrovano za proizvodnju, trgovinu i usluge.
Firma je registrovana i za vanjsku trgovinu naoružanjem i vojnom opremom, pokazuje javno dostupni registar ministarstva unutrašnje i vanjske trgovine.
Na zvaničnom sajtu kompanije dostupni su dokumenti koji potvrđuju da im je kancelarija Savjeta za nacionalnu bezbjednost krajem 2015. izdala certifikat za pristup tajnim podacima stepena tajnosti "povjerljivo" do 01.12.2025. godine kao i certifikat za pristup podacima stepena tajnosti "strogo povjerljivo", koji važi od maja 2022. do marta 2027 godine.
Na sajtu navode da su im najznačajniji partneri Ministarstvo unutrašnjih poslova Srbije, javna komunalna preduzeća, kao i fabrike namjenske industrije.
Za posljednjih pet godina, firma je petostruko povećala svoje prihode. Prema posljednjem finansijskom izveštaju, prošle godine su prihodovali blizu 40 miliona eura.
Pojedinačno ili u grupi ponuđača "Romax Trade" je sa državom sklopio 84 ugovora od kraja 2020. do početka augusta 2024, pokazuju javno dostupni podaci sa portala javnih nabavki.
