Nakon posljednjih događaja u Crnoj Gori, vezanih za ustoličenje mitropolita Joanikija 5. septembra u Cetinjskom manastiru, u javnosti su aktuelizirani Balaševićevi stihovi: “I tad su došli popovi… Pa topovi… Pa lopovi.” Njima je Đorđe Balašević u pjesmi Plava balada, objavljenoj 2000. godine na albumu “Devedesete”, zapravo ocijenio ulogu Srpske pravoslavne crkve u pripremi ratova u bivšoj Jugoslaviji.
Podsjetimo da je nova prosrpska vlast u Crnoj Gori došla na valu protestnih litija organiziranih nakon što je Skupština Crne Gore 27. decembra 2019. godine usvojila Zakon o slobodi vjeroispovijesti i pravnom statusu vjerskih zajednica, na čijim je izmjenama insistirala Srpska pravoslavna crkva (SPC). Litije širom Crne Gore organizirali su tadašnja prosrpska opozicija i SPC. Nakon izborne pobjede nova vlast usvojila je izmjene zakona u skladu s voljom i zahtjevima Srpske pravoslavne crkve.
Mitropolit Amfilohije i Arkan
Pojednostavljeno kazano, dolazak sadašnje vlasti u Crnoj Gori direktna je posljedica odlučnog uplitanja SPC-a u politiku, pa se vlast u Crnoj Gori s pravom može nazvati i kleronacionalnom. Pritom se ovdje pod klerom podrazumijeva SPC, a pod nacijom srpstvo. Uostalom, Srpska vlast u zemlji u kojoj su Srbi manjina bila bi skoro nemoguća da se u njen dolazak nije uključila Srpska pravoslavna crkva jer, ne zaboravimo, iako Srbi nisu većinska nacija (po posljednjem popisu bilo ih je 28,7%), pravoslavci jesu većinska (72%) vjerska grupa u Crnoj Gori.
Aktueliziranjem stihova napisanih prije dvadeset godina želi se podsjetiti na moguće ponavljanje historije, a u vezi s angažmanom Srpske pravoslavne crkve u nacionalnoj mobilizaciji srpskih masa krajem osamdesetih. Tada su, između ostalog, velikim dijelom bivše države, od manastira do manastira, nošene mošti srpskog cara Lazara. Obnavljajući time sjećanje na Kosovsku bitku, vezujući kosovski mit za tadašnju sudbinu srpskog naroda, Srpska pravoslavna crkva budila je, činilo se dremljivu, velikonacionalnu svijest među Srbima.
Srpska pravoslavna crkva uključila se potom direktno i u vojnu mobilizaciju podržavajući i potičući velikosrpske osvajačke ratove. Premda su prethodili ratovima, popovi se nisu sklonili iz epicentra zbivanja ni kad su mantije brojčano prevladane maskirnim uniformama: dok su gruhali topovi, posade su im blagosiljali popovi, pa se nije znalo gdje završava miris tamjana, a gdje počinje miris baruta.
