Zbog sprječavanja humanitarne katastrofe koja je prijetila stanovnicima glavnog grada Bosne i Hercegovine, Oružane snage Republike Bosne i Hercegovine u ljeto 1992. godine poduzimaju pokušaj deblokade Sarajeva. Već u jesen 1992. godine Štav Vrhovne komande, radi još teže situacije, planira užurbano i novi pokušaj deblokade grada, pod kodnim imenom “Koverta”. Zamisao operacije je bila da se djelujući unutar i izvan sarajevskog opsadnog prstena razbiju snage Vojske Republike Srpske koje su držale grad u okruženju. Pripreme su počele u oktobru formiranjem taktičke grupe “Igman” i “Visoko”, a zatim je naređeno i fomiranje manevarskih brigada na području Konjica i Jablanice. Za potrebe deblokade grada trebale su biti angažovana jedinice iz svih korpusa ARBiH osim 5. bihaćkog korpusa. Ipak, i pored velikog angažmana aktivnosti su se odvijale uz mnogo problema. Planirana hercegovačka brigada nikada nije formirana, a angažiranje jedinica iz ostalih korpusa nije teklo po planu. Istovremeno pojavio se i problem doture MTS-a zbog zategnutih odnosa sa HVO. Već prije kraja novembra, komanda VRS je bila upoznata sa kodnim imenom “Koverta” i njezinim sadržajem.

Prvobitni plan operacije 1. korpusa ARBiH bio je da se manevrom jedinica iz okruženja i iz vana izvrši napad na pravcu Hrenovica – Podgrab – Ravna planina, sa glavnim snagama te pomoćnim na pravcu Kijevo – Gornji Kotorac i Dvor – Raljevo. I dok su se pripreme ARBiH sporo odvijale, VRS je izvršio preventivni napad uz podršku oklopnih snaga i artiljerije 1. decembra 1992. godine. Na pravcu Doglodi – Bare – Otes, snage 1. korpusa su uspješno odbile napad, dok je VRS na pravcu Ilidža – Pejton – podvožnjak na rijeci Željeznici – Otes, probio liniju odbrane poslije čega je zauzeo podvožnjak i dvije zgrade u naselju Otes. Na liniji odbrane Rajlovac – Zabrđe – Lemezovo brdo – Sokolje, VRS je imao početne uspjehe ali je poslije prodora u Sokolje, dočekan od strane 2. motorizovane brigade ARBiH koja joj je nanijela teške gubitke. Napad VRS je nastavljen u narednim danima na naselje Otes, koje je zauzeto 4. decembra, čime je odbrana Sarajeva dovedena u najkritičniju situaciju poslije maja mjeseca 1992. godine. Srpske snage su došle u situaciju da presijecanjem grada linijom Nedžarići – stupska petlja – Rajlovac, potpuno ugroze odbranu grada. U takvim okolnostima ŠVK ARBiH izdaje naređenje za operaciju “Koverta”.

Komandant 1. mehanizovane brigade ARBiH Enver Šehović grupiše glavne snage na pravcu Arnautka – s. Jezera – Golo brdo, a pomoćne na pravcu Orlić – kota 850 – Kuta, kako bi energičnim napadom razbio neprijatelja. Napad je trebao krenuti 5. decembra u 5 sati, ali je gusta magla onemogućavala efikasno dejstvo tenkova i protivoklopnih oruđa. U konačnici napad je počeo dva sata kasnije snažnim artiljerijskim napadom na linije VRS. Već u prvom napadu očišćena su minska polja te je ručnim bombama uništen jedan bunker, čime je omogućen napad na kotu 850. Do kraja dana 3. bataljon 2. mehanizovane brigade ovladao je rejonom “Platoa” i dospio 50 metara ispod kote 850, ali je u borbama poginuo komandant bataljona Fikret Kavazović Roki. Linija odbrane VRS probijena je i na pravcu napada 2. bataljona, koji je izbio južno od kote 850 u rejonu pravoslavnog groblja. Ipak, napredovanje 1. bataljona je zaustavljeno. Istovremeno je 2. motorizovana brigada podržavala napad vršeći borbeno dejstvo u pravcu Visa. Napad je po istim uvjetima nastavljen i sutradan, ali su se snage VRS pregrupisale tako da nije bilo daljnjeg napredovanja jedinica 1. mehanizovane brigade ARBiH. Nakon pregrupisanja snaga ARBiH napad je nastavljen 8. decembra u pravcu Jezera što je rezultiralo potpunim razbijanjem snaga VRS u tom rejonu. Time je kota 850 dovedena u poluokruženje, ali je VRS i dalje pružio žestok otpor na gredi Vis – Golo bro. Komešanje zbog poraza koje je nastalo u redovima Rajlovačke i Vogošćanske brigade VRS, iskoristili su borci 1. mehanizovane brigade koji su 9. decembra nastavili napredovanje, i oko 10:30 izbili na kotu 850 i na njoj poboli zastavu ARBiH.

Oslobađanje kote predstavljalo je veliki uspjeh za 1. mehanizovanu brigadu, ali su uslijed izlaska na kotu jedinice ARBiH trpjele žestoku vatru iz svih vrsta naoružanja iz pravca Golog brda. Nakon predaha nastavaljen je napad 1. mehanizovane brigade 12. decembra, uz podršku tenka koji je ubrzo pogođen od strane tenka VRS sa Golog brda, pa je uslijed lakšeg oštećenja povučen sa borbene linije. Žestok otpor VRS još uvijek je držao jedinice 1. mehanizovane brigade nadomak Golog brda. Napredovanje se nastavilo i na desnom krilu prema koti 830 od strane boraca 3. bataljona koji su zbog guste šume bili primorani kopati tranšeje i tako prilaziti jednom po jednom rovu i uništavat ih. Do 13. decembra 3. bataljon je izbio na kotu 830, dok su 1. i 2. bataljon ovladali selom Jezera i dostigli na dijelove platoa Golog brda. Istovremeno je 2. motorizovana brigada ovladala Visom i rejonom iznad sela Perivoje. Već narednog dana snage VRS su se postepeno povlačile prema Perivoju i Mijatovića kosi, još uvijek držeći vrh Golog brda. Pod tim okolnostima snage ARBiH su nastavile žestok napad i 15. decembra 1992. godine u 13:05 zabodena je zastava ARBiH na najjačem utvrđenju VRS na Žuči.

Velika pobjeda na Žuči bila je do tada najveći uspjeh operacije “Koverta” i sa njezinom realizacijom vrata Vogošće bila su napola otvorena. Ipak, komanda 1. korpusa nije bila u stanju izdvojiti svježe snage sposobne da odmah preuzmu napad u pravcu Vogošće. One snage ARBiH, u prvom redu 1. mehanizovana brigada, koje su izvodile napade u pravcu Vogošće pretrpjele su velike gubitke. Komanda 1. korpusa 19. decembra je ocijenila da su stvoreni uvjeti da 1. mehanizovana brigada i OpŠO Vogošća nastave borbena dejstva sa ciljem ovladavanja objektima Mujkića – brdo i Hrstik. Narednog dana izvršen je napad uz podršku 2. motorizovane brigade ali je nakon početnih uspjeha on odbijen. Zbog toga je odlučeno da najprije snage OpŠO Vogošća ovladaju objektom Hrastik, a zatim da se zajedničkim snagama ovlada objektom Mujkića – brdo, čime bi se stvorili uvjeti za napredovanje prema Vogošći. Narednih dana dogovor i pripreme su izvršeni, te je 23. decembra uz snažnu artiljerijsku pripremu 1. mehanizovane brigade ARBiH izveden napad OpŠO Vogošća iz pravca Hrastika i objekta Šabanova kuća na Mujkića – brdo. Ubrzo je ovladano svim tačkama osim posljednjeg rova, iz kojeg je pružan žestok otpor iz mitraljeza. Ipak, komanda se nadala da će se posada posljednjeg rova povući u toku noći te je izvijestila da je cijelo Mujkića – brdo slobodno što je bila greška jer se posada nije povukla. Snage koje su ujutro 24. decembra krenule prema Mujkića – brdu dočekane su vatrom sa dodatnih utvrđenja koja su konsolidovana, te nisu ponovo uspjele izaći na kotu. Ovaj neuspjeh označen je kao propuštena prilika da se oslobodi Vogošća. U narednih nekoliko dana Vogošćanska brigada VRS pretvorila je Mujkića – brdo u pravu tvrđavu, na koju je bila oslonjena cijela posljednja odbrana Vogošće. Snage OpŠo Vogošće i 1. mehanizovane brigade ARBiH izvršile su novi napad 26. decembra ali bez uspjeha. Napad je ponovljen i 28. decembra ali rezultata ponovo nije bilo. Ipak, na drugom pravcu napada iz pravca Visokog snage 7. muslimanske brigade oslobodile su kotu Višegrad i dijelom snaga ušle u selo Gornja Bioča, čime su stvorene mogućnosti za oslobođenje Ilijaša. Međutim, VRS se i na tom pravcu konsolidovao pa su snage ARBiH i na ovom pravcu vraćene na početni položaj. Da operacija ne bi izgubila tempo ŠVK ARBiH umjesto 7. muslimanske u borbu ubacuje 17. krajišku brigadu, koja je obnovila napad, uključujući i onaj na Mujkića – brdo. Ponovni pokušaj ovladavanja brdom od strane 1. mehanizovane brigade ARBiH izveden je 12. januara 1993. godine iz pravca Kuta i kote 830, ali je odmah i zaustavljen snažnom artiljerijskom vatrom VRS. Tom prilikom je poginuo i komandir IDč 1. mehanizovane brigade, Jusuf Juka Gojak.

Izvor: Bosnae.info