Ako govorimo o arapskoj kaligrafiji, obično imamo jednu projekciju, a to je da je riječ o klasičnom ispisu prisutnom u islamskoj kulturi stotinama godina i pismu koje se izuzetno malo ili nimalo mijenjalo tokom vremena. Međutim, dojam je pogrešan jer je morfološki i likovno gledajući arapsko pismo jedno od najfleksibilnijih oblika pisama na svijetu, čak do te mjere da može poništiti svoje osnovno značenje i preći u neku sasvim drugu vizuelizaciju.
Najbolji primjer toga je njegovo preoblikovanje u arabesku ili totalnu apstrakciju, a da pritom zadrži svoju prepoznatljivost. Tu nevjerovatnu fleksibilnost na poseban način otkrili su umjetnici dvadesetog stoljeća, kada su, svakako, sve vrste forme bile pod udarom transformacije, pa je tako klasična likovnost poprimila sasvim nova značenja. Postoje umjetnici koji su se usmjerili prema japanskim i kineskim kaligrafskim formama, poput Marka Tobeyja i Pierrea Soulagesa, a sasvim je bilo za očekivati da i islamski umjetnici krenu sličnim putem i upotrijebe arapsku kaligrafiju na sasvim nov način.
To se počelo dešavati šezdesetih i sedamdesetih godina prošlog stoljeća, u eri druge generacije apstraktnih ekspresionista, kada je apstrakcija dosegla svoju potpunu slobodu i odvajanje od tjelesnog te veličanje dvodimenzionalnog slikarstva, što je posebno potencirao poznati američki kritičar Clement Greenberg. Slikarstvo je, po tadašnjim teorijskim načelima, trebalo biti sugestivno i refleksno te prezentirati samo sebe, neovisno od vanjskog vizuelnog poticaja, a svaka trodimenzionalnost smatrala se koketiranjem s klasičnom umjetnošću. Islamska kaligrafija savršeno dobro nalegla je na takva promišljanja te je nesumnjivo dala novu dimenziju savremenim apstraktnim tendencijama.
Jedan od prvih koji je počeo tretirati kaligrafiju kao izražajnu apstrahiranu formu bio je umjetnik Hassan Massoudy, koji tome prilazi krajnje ambiciozno eksponirajući kaligrafiju do njenih krajnjih granica. Rođen u Iraku 1944. godine, u svojim ranim godinama započinje “kaligrafsku avanturu” učeći kod tadašnjih majstora pisma u Bagdadu. Iz Iraka odlazi u Francusku gdje u Parizu studira na Ecole des Beaux-Arts.
Hassan Massoudy ističe: “Gestovi kaligrafa postaju otvoreni prostor, pozdravljajući riječi pjesnika i maštu posmatrača.” Drugim riječima, značenje može biti važno, ali isto tako važna je i forma koja je prepuštena vizuelnom uživanju posmatrača koji savremenu kaligrafiju doživljava na svoj način. Kroz vizuelno eksperimentiranje umjetnik kreira osjećaj ravnoteže između stroge discipline kaligrafije i umjetničke slobode. Koristeći energične linije, snagu gesta i gracioznosti, umjetnik daje slovu (harfu) vizuelnu slobodu i apstraktnu formu, koja samo djelomično podsjeća na originalno slovo.
Dok je u klasičnoj kaligrafiji harf strogo definiran oblikom i proporcijama, u ovom slučaju umjetnik izdvaja slovo i daje mu slikarsku dimenziju. Kompoziciju umjetnik dodatno gradi s tekstovima iz poezije ili citatima koje ga inspiriraju. Njegovi radovi sadrže tekstove raznih pisaca, od pjesnika Charlesa Baudelairea i filozofa Jean-Jacquesa Rousseaua do Vergilija. Njegov kolorit obuhvata čiste i jarke tonove žute, narandžaste, crvene, plave i zelene boje, koje kombinira s crnim tekstom. Time postiže kontrast i daje jačinu ekspresije glavnoj grafičkoj formi. Čistoća i jasnost formi podsjećaju na grafike, kao da su apstraktne forme slova otisnute, a ne naslikane.
Radovi su mu uglavnom monokromatski, gdje prevladava jedna boja; naprimjer, kad pogledamo rad “Čovjek gradi previše zidova i premalo mostova” iz 2016. godine, vidimo da umjetnik koristi plavu boju te potezom širokog kista postiže osjećaj svjetlosti i tonaliteta, dok u radu “Ljepota će spasiti svijet” iz 2008. godine koristi jarko crvenu boju. Ponekad Massoudy koristi i kombinaciju boja ili tonova unutar jednog poteza. To možemo primijetiti u radu “Bolji od bisera i koralja je gest jednog čovjeka prema drugom čovjeku” iz 2008. godine, gdje su u istom potezu zelena i crna boja, što formi daje dubinu.
