Od Alberta Camusa do Mary Higgins Clark, preko Simone de Beauvoir, Anne Frank, Harukija Murakamija, Ossipa Mandelstama... U knjižarama Teherana strani su pisci u modi, posebno među ženskom publikom, a jedan od najpopularnijih jeste Izraelac Yuval Noah Harari.
“Iranke više čitaju, više prevode i više pišu. Općenito, prisutnije su na tržištu knjiga od muškaraca”, rekao je Narguès Mossavat, direktor prodaje u jednoj od knjižara. “Knjiga je za mene potreba, jedino je utočište, što me ponekad jako ljuti”, kaže ova 36-godišnjakinja.
Kao urednica, “biram knjige koje se danas obraćaju našem društvu”, objašnjava ona, pozivajući se na ruskog jevrejskog pjesnika Ossipa Mandelstama, koji je umro u gulagu, ili na roman Mala apokalipsa poljskog pisca disidenta Tadeusza Konwickog, “izvrsnu knjigu koja govori o socijalnom i političkom iskustvu sličnom našem”.
“Naše čitaoce čini 70 posto žena”, napominje Réza Bahrami (32), voditeljica glavne izdavačke kuće “Cheshmeh” (“Izvor”). “Puno je buke i uzbuđenja oko novih publikacija, a to povećava prodaju”, kaže u svojoj trgovini u ulici Karim-Khan, jednoj od dviju arterija knjižara, zajedno s ulicom Enqelab u centru grada.
Čitaoci uglavnom traže “romantične” knjige ili trilere, poput Amerikanaca Sidney Sheldon i Mary Higgins Clark, kao i Britanke Agathe Christie.
Iako je cenzura vrlo prisutna u iranskom izdanju, što uglavnom utječe na sadržaj koji se smatra lažljivim, mnogi se zapadni autori brzo prevode i dostupni su u Iranu, gdje autorska prava nisu priznata.
Na stolovima mnogih knjižara u Teheranu nalaze se naslovi knjiga Noaha Hararija, knjiga Amerikanke Mary Trump o svom ujaku i predsjedniku Donaldu Trumpu, The Book of Gutsy Wome Hillary i Chelsea Clinton ili memoari Michelle Obame.
Iako je ponuda bogata i raznolika, “naklade su se smanjile od Islamske revolucije” 1979. godine, kaže 51-godišnji prodavač knjiga koji više voli ostati anoniman. “Razlozi su višestruki i oni se kreću od ekonomske situacije (cijena je za mnoge i dalje vrlo visoka) do cenzure, kroz emigraciju obrazovanih mladih ljudi”, kaže.
U zemlji u kojoj neki konzervativni čelnici poriču postojanje holokausta Javad Rahimi, prodavač u knjižari “Salès”, ukazuje na nedavni uspjeh Heather Morris ili Dnevnika Anne Frank. Prema Rahimiju, Kuga Alberta Camusa i Svi ljudi su smrtonosni autorice Simone de Beauvoir “bile su među najprodavanijima tokom pandemije”, koja je teško pogodila Iran.
